Capital value berekende onlangs dat het woningtekort de komende jaren met 60.000 woningen oploopt naar 450.000 woningen in 2027 als er geen aanvullende maatregelen genomen worden door de overheid. En hoewel er meer wegen naar Rome leiden om woonplekken te creëren dan bouwen, komen we er ook niet onderuit dat we wel wat nieuwe woningen nodig hebben. Maar hoe stimuleren we dan die woningbouw?
De bouwsector is niet de grote uitdaging. Daar is over het algemeen capaciteit genoeg. Alleen al de industriële bouwers kunnen in 2026 90.000 woningen bouwen terwijl ze in 2023 15.000 woningen realiseerde en in 2024 20.000 woningen verwachten te bouwen. Hoe komt het dat de productie niet optimaal wordt benut?
Als het aan de industriële bouwers ligt dan zien zij de oorzaak vooral bij de planologische procedures en vergunningen. Maar liefst 87% vindt dat één van de drie belangrijkste oorzaken. Ook het feit dat er onvoldoende locaties beschikbaar zijn draagt negatief bij vindt 63%. Bij de respondenten die andere oorzaken noemen moet ook veelal de overheid er aan geloven. Bureaucratie, inefficiency, kwaliteitsgebrek, wispelturigheid. De frustratie is voelbaar. De veel genoemde hoge hypotheekrente scoort betrekkelijk laag bij de bouwers als oorzaak waarom de woningbouw achterblijft. Net als stikstofeisen overigens.
Dat grond een issue is, dat is voor vastgoed Nederland niets nieuws. Ik vroeg partijen daarom welke oplossingsrichting zij het meest effectief achten om de woningbouw aan te jagen qua grondpolitiek. Respondenten mochten er twee kiezen en maar liefst 65 procent gaf aan dat het Rijk eigen gronden moet inzetten voor de woningbouw. Ook de inbrengwaarde van bouwgrond afwaarderen of meer geld voor gemeenten om grond aan te kopen zag men als kansrijke richting.
De grondwaardes zouden in de ogen van diverse respondenten herwaardeert moeten worden. Bovendien is het gemeentelijk apparaat nu te afhankelijk van de grondopbrengsten wat leidt tot winstbejag. Andere routes die men onder meer noemt is meer inkoop van woningen vanuit het Rijk en meer regie van (landelijke) overheid op bouwgrond en RO procedures.
Naast grondbeleid zijn er nog meer interventies om de woningbouw aan te jagen. Voor maar liefst 73% van de industriële bouwers is een eenvoudiger vergunningsprocesaanvraag voor concepten (met WKB-borging) het meest zinvol als ze twee interventies mogen noemen. Ook het terugbrengen van bezwaar van omwonenden speelt een belangrijke rol voor meer dan de helft van de respondenten.
Al met al geven veel respondenten aan dat ze prima kunnen opschalen. Willen we sneller meer woningen realiseren dan zal er vooral aan de procedurele kant bij gemeenten wat moeten gebeuren.
